نبردی سخت

اینک کوروش در قلب سرزمین آریاییان بود و در پی نبرد با هم نژادان وحشی خویش آنان که هنوز بدوی زندگی میکردند و در پی چراگاهها بودند٬ کوروش در سواحل رود آمودریا(جیحون) اردو زد . فوج مهندسان ارتش ایران خستگی ناپذیر کار میکردند تا پل قایقی را بسازند و ارتش ایران نیز آماده میشد تا از پل گذشته و سپاه تومیریس را در هم بکوبند ٬پلهای زیادی به آب انداخته شد و هیچ کس تردیدی نداشت که این ارتش کارآزموده و فاتح جهان  بزودی  ارتش تومیریس مغرور را در هم خواهند کوبید این وحشت به تومیریس رسید و او پیکی بسوی کوروش فرستاد هرودت در باره این نامه و متن آن مینویسد: ای پادشاه مادها تو را اندرز میدهم که از اینکار دست برداری چون بهیچ روی جای اطمینان و یقین نیست که کار تو سرانجام خوبی داشته باشد به فرمانروایی بر قوم و ملت خود راضی باش و سلطنت مرا نیز بر قوم خودم روا دار . افسوس میدانم که حرف مرا نخواهی شنید چون به آنچه کمتر از همه چیز توجه داری زندگی در صلح وصفاست .پس از من بشنو اگر قصد نبرد با ماساگتها را داری  از این کار دشوار پل سازی دست بردار .لشگر من تا مسافت سه روزه از رودخانه عقب نشینی خواهد کرد پس تو پیش بیا یا اگر میخواهی تو این میزان برگرد تا ما به پیشوازت آییم .
نخستین واکنش کوروش مشورت با سرداران و فرماندگان ارتش بود ٬کوروش پیشنهاد فرماندگان ارتش را پذیرفت که بهتر است دشمن را بخارج ار سرزمین خودش کشاند ٬اما کرزوس نظر دیگری داشت و گفت: بعقیده من اگر بگذارید دشمن به اینطرف رودخانه بیاید ٬این خطر پیش خواهد آمد که در صورت شکست نه تنها در میدان جنگ عرصه بر تو تنگ میشود بلکه کار امپراطوریت نیز لنگ خواهد شد .چون اگر ماساگتها پیروز شوند از پیشروی باز نخواهند ایستاد و تمامی ایران را مورد تاخت و تاز قرار خواهند داد و بر عکس اگر تو پیروز گردی چون در خاک خود پیروز شده ای این امر برایت نتیجه اندکی خواهد داشت بهتر است تو قدم در خاک دشمن گذاری و آنان را نابود کنی چون این مقایسه ایست که من میان کار تو و آنها انجام میدهم چنانچه میبینی اگر تو در نگ پیروز گردی قلب سرزمیت تومیریس را هدف گرفته ای پس اندرز من آن است که از رود عبور کن و سپس با روشهای جنگی بر آنان چیره شوی. کوروش با این دلیل موافقت کرد .در نخستین شب ورود کوروش خواب نگران کننده ای دید.او در خواب پسر هیستاسپ٬داریوش را دید که دو بال دارد و یک بالش بر آسیا و بال دیگرش بر اروپا سایه انداخته است .کوروش به این نتیجه رسید که جوان پارسی مشغول دسیسه بر ضد اوست پس به عیستاسپ دستور داد که فورا به پارس رفته و داریوش را برای بازرسی بنزد وی بیاورد .هیستاسپ قبل از عزیمت با نهایت ادب به پادشاهش گفت: پادشاها٬به خداوند سوگند که هیچ فرد پارسی بر ضد تو دسیسه نخواهد کرد و اگر کسی چنین اندیشه کند ٬کاش مرده باد . چگونه این امکان دارد تو مردم پارس را آزاد ساختی و آنان را ترقی دادی با وجود این اگر در خواب دیده باشی که فرزند من بر ضد تو خیال خیانت دارد من او را با کمال میل تقدیم پیشگاهت می کنم تا هر آنچه فرمان همایونی است درباره اش انجام شود.
پس کوروش با خیالی آسوده راهی نبرد شد پس از سه روز حرکت در خاک دشمن ٬بنا بر توصیه کرزوس دامی برای دشمن نهاد ٬او بزمی بر پا کرد که در آن خوراک و شراب فراوانی آماده شده بود و خود با ارتش در فاصله کمی استقرار یافت .ماساگتها در دام افتادند وبه قتل وعام چند ایرانی حاضر در ضیافت پرداختند و تمامی شب را در رویای پیروزی کامل بر کوروش٬به فرماندهی اسپارگاپیس پسر تومیریس جشن گرفتند ٬اما چند ساعت بعد در سپیده دم ارتش شاهنشاه ایران بر آنان تاختند و همه را از دم تیغ گذراندند و اسپارگاپیس را اسیر کردند .این  امر باعث خشم فراوان تومیریس گشت و به کوروش پیشنهاد داد که پسرش را آزاد وبه سرزمین خویش باز گردد ٬تومیریس در نامه نقش باده را در دستگیری پسرش به کوروش یادآور شده بود : ای کوروش تشنه به خون ٬به آنچه روی داده است مغرور نشو ٬اگر توانسته ای بر پسرم پیروز گردی به کمک شراب است که خودت را هم دیوانه میکند و به کمک چنین زهری با حیله و نیرنگ و نه در پیکار بر پسرم پیروز شدی اکنون اندرز مرا بشنو پسرم را بمن بازده و راه کشورت را در پیش گیر.
این سخنان از سوی ملکه قومی کوه نشین و وحشی برای کوروش گران آمد زیرا وی همواره آب مینوشید و ارتش را نیز از نوشیدن شراب بر حذر میداشت ٬ با اینحال کوروش آماده نبرد میشد در همین زمان اسپارگاپیس از مستی خارج شد از کوروش درخواست کرد تا او را آزاد کند و زنجیر هایش را باز کند .کوروش بنا بر همان روحیات بخشندگی اش این درخواست را قبول کرد.اما فرزند تومیریس تا آزاد شد خود را کشت و این امر باعث اندوه شدید کوروش و خشم تومیریس گشت.